فرزانه کابلی مادر علی کوچولو از آموزش رقص قبل از انقلاب تا ممنوع الکاری ومهاجرت به کانادا
فرزانه کابلی (زاده 12 اردیبهشت 1328) رقصنده و بازیگر تئاتر، تلویزیون و سینمای ایران است.
هادی مرزبان بازیگر و کارگردان تئاتر، همسر اوست و علیاصغر گرمسیری بازیگر قدیمی تئاتر و سینما، دایی وی بود.[1]
زندگینامه فرزانه کابلی
دوران کودکی فرزانه کابلی
فرزانه کابلی متولد 1328 در تهران است. پدر و مادرش هر دو نوازنده بودند. از کودکی همواره علاقه زیادی به رقص و بازیگری نشان میداد و در مدرسه هم این فعالیتها را دنبال کرد. او دوره باله در وزارت فرهنگ و هنر گذراند. همچنین در دوران دبیرستان به مدت 4 سال قهرمان پرش ارتفاع دوره? اول دبیرستانهای تهران شد.
پیش از انقلاب
در طول این دوره و مدتها پس از آن برای طرفداران هنر در ایران و کشورهای دیگر رقصهای محلی و سنتی ایرانی چون «تربت جام»، «کردی»، «بجنوردی»، «کهگیلویه و بویراحمد»، «آذری»، «بلوچی»، «ترکمن»، «گیلانی»، «مازندرانی»، «شوشتری» و همچنین رقصهای کلاسیکی چون «هفتپیکر» «نظامی»، «چهلستون» و «ضرب و زنگوله» را اجرا کرد. کابلی در این زمان تا فرارسیدن انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 از مشهورترین رقاصان ایرانی و در دوران اوج فعالیت هنریاش بود.
پس از انقلاب
پس از انقلاب ایران، فرزانه کابلی فعالیتهایش را در سینما و تئاتر آغاز کرد. در سال 1346 به استخدام وزارت فرهنگ و هنر وقت درآمد و در سال 1357 به استخدام اداره? تئاتر درآمد. اولین نمایش تئاتر وی «همه پسران من» اثر آرتور میلر به کارگردانی اکبر زنجانپور بود. اولین حضور تلویزیونی وی «ستارخان» به کارگردانی جهانگیر الماسی بود. او در این نمایش با بازیگرانی چون خسرو شکیبایی، هادی مرزبان و ثریا قاسمی همبازی بود. فعالیت سینماییاش را در سال 1363 با فیلم صاعقه به کارگردانی ضیاءالدین دری آغاز کرد. دومین بازی وی در یک فیلم سینمایی مربوط به فیلم تنوره دیو به کارگردانی داریوش عیاری بود. وی در اواسط دهه 60 در سریال علی کوچولو به کارگردانی امیر حسین قهرایی که از شبکه دوم سیمای جمهوری اسلامی پخش شد در نقش مادر علی کوچولو ظاهر شد.
کابلی علاوه بر بازی در تیاتر و سینما، به طراحی حرکات موزون و اجرای نمایشهایی هم تنها برای تماشاگران زن پرداخت. انتشار فیلمی از یکی از کلاسهای رقص وی در سال 1374 زمینه کنارهگیری او از عرصه هنر شد و وی از همان زمان به مدت چندسالی به کانادا مهاجرت کرد و در آنجا به آموزش مدرن رقص پرداخت.
کارنامه هنری فرزانه کابلی
تئاتر
* همه پسران من (اکبر زنجانپور) تهران، تالار سنگلج؛ 1359 (بازیگر و رقصپرداز)
* فراری (فرهاد مجدآبادی) تهران، اداره تئاتر، خانه نمایش؛ 1361 (بازیگر)
* شاهزاده و گدا (هادی مرزبان) تهران، تئاتر شهر، تالار اصلی؛ 1365 (بازیگر)
* نسیمی (هرمز هدایت)؛1365 (بازیگر)
* تبعه دست دوم (منیژه محامدی) تهران، تئاتر شهر، تالار قشقایی؛ 1365 (بازیگر و رقصپرداز)
* پرستوها (سعید امیرسلیمانی) تهران، تئاتر شهر، تالار چهارسو؛ 1367 (بازیگر و رقصپرداز)
* آهسته با گل سرخ (هادی مرزبان) تهران، تئاتر شهر، تلار اصلی؛ 1367 (بازیگر)
* پرواز بر فراز آشیانه فاخته (منیژه محامدی) تهران، تئاتر شهر، تالار اصلی؛ 1368 (بازیگر)
* هاملت با سالاد فصل (هادی مرزبان) تهران، تئاتر شهر، تالار اصلی؛ 1369 (بازیگر)
* تنبور نواز (هادی مرزبان) تهران، تئاتر شهر، تالار اصلی؛1372 (بازیگر و رقصپرداز)
* آمیز قلمدون (هادی مرزبان) تهران، تئاتر شهر، تالار اصلی ؛1376 (بازیگر و رقصپرداز)
* شب روی سنگفرش خیس (هادی مرزبان) تهران، تالار اصلی؛ 1378 (بازیگر و رقصپرداز)
* حماسه انقلاب سنگ تهران، تالار وحدت؛ 1379 (کارگردان)
* باغ شبنمای ما (هادی مرزبان) تهران، تئاتر شهر، تالار اصلی؛ 1380 (بازیگر)
* میر عشق (هادی مرزبان) تهران، تالار وحدت؛ 1380 (بازیگر و رقصپرداز)
* سیمرغ (هادی مرزبان) تهران، تالار وحدت؛ 1381 (بازیگر و رقصپرداز)
* خاطرات هنرپیشه نقش دوم (هادی مرزبان) تهران، تالار سنگلج؛ 1382 (بازیگر)
* حماسه انقلاب سنگ (هادی مرزبان) تهران، تالار وحدت؛ 1382 (بازیگر و رقصپرداز)
* جشنواره آیین تهران، تالار وحدت؛ 1382 (بازیگر و کارگردان)
* نوبت دیوانگی (هادی مرزبان) تهران، تالار وحدت؛ 1383 (بازیگر و رقصپرداز)
* ملودی شهربارانی (هادی مرزبان) تهران، تئاترشهر، سالن اصلی؛ 1384 (بازیگر)
* پائین گذر سقاخانه (هادی مرزبان) تهران، تالار وحدت؛ 1385 (رقصپرداز)
* لبخند با شکوه آقای گیل (هادی مرزبان) تهران، تئاترشهر، تالار اصلی؛ 1386 (بازیگر)
* هاملت با سالاد فصل (هادی مرزبان)؛ 1388 (بازیگر)
* دزدآب (هادی مرزبان) جشنواره رضوی؛ (رقصپرداز)
سینما
سال | نام | سمت | کارگردان |
1385 | بچههای ابدی | بازیگر | پوران درخشنده |
1385 | مادرزن سلام | بازیگر | خسرو ملکان |
1374 | خواهران غریب | رقصپرداز | کیومرث پوراحمد |
1374 | طالع سعد | بازیگر و رقصپرداز | مهستی بدیعی |
1373 | سمفونی تهران | بازیگر و رقصپرداز | رسول صدرعاملی |
1370 | برخورد | بازیگر | سیروس الوند |
1370 | افسانه شهر لاجوردی | رقصپرداز | محمدعلی نجفی |
1369 | چون ابر در بهاران | بازیگر | سعید امیرسلیمانی |
1369 | رنو تهران-29 | بازیگر | سیامک شایقی |
1368 | دستمزد | بازیگر | مجید جوانمرد |
1368 | کاکلی | بازیگر | فریال بهزاد |
1367 | در مسیر تندباد | بازیگر | مسعود جعفری جوزانی |
1366 | شیرک | بازیگر | داریوش مهرجویی |
1366 | مار | بازیگر | مجید جوانمرد |
1365 | شبح کژدم | بازیگر | کیانوش عیاری |
1365 | کنار برکهها | بازیگر | یدالهگ نوعصری |
1364 | تنوره دیو | بازیگر | کیانوش عیاری |
1364 | مردی که موش شد | بازیگر | احمد بخشی |
1363 | صاعقه | بازیگر | سید ضیاءالدین دری |
تلویزیون
سال | نام | سمت | کارگردان |
1375 | تلهتئاتر «آمیز قلمدون» | بازیگر | هادی مرزبان |
1373 | 1373 همه? وصیت من | بازیگر | خسرو ملکان |
1373 | پسرعموها | بازیگر | جواد کهنمویی |
1370 | روزهای برفی | بازیگر | مجید جوانمرد |
1364 | علی کوچولو | بازیگر | امیرحسین قهرایی |
1363-1364 | امیرکبیر | بازیگر | سعید نیکپور |
1363 | سربداران | بازیگر | محمدعلی نجفی |
1363 | باغ قصه | بازیگر | گلناز افضل |
1361 | همشهری | بازیگر | جهانگیر الماسی سیاوش طهمورث |
1358 | ستارخان | بازیگر | جهانگیر کمالی |
فرزانه کابلی در جمع دانشجویان دانشگاه تورنتو
شهروند ـ سعید فرح آبادی: شنبه 26 جولای 2008، فرزانه کابلی به دعوت کانون ایرانیان دانشگاه تورنتو در یکی از سالن های این دانشگاه سخنرانی داشت. فرزانه کابلی شناخته شده ترین زن هنرمند ایران است که نام او در کتابهایی نظیر “سالار زنان” و “اولین زنان” به عنوان پیشرو زنان ایران در هنر رقص آمده است.
او قبل از انقلاب سال 1979 به عنوان رقصنده تک در سازمان رقص ملی در صحنه های بسیار معتبر ایران و جهان به اجرای برنامه پرداخت و پس از انقلاب نیز به کار خود در صحنه های تئاتر و سینما ادامه داد.
کار معرفی خانم کابلی را آیدا مفتاحی، یکی از شاگردان پیشین او که در تورنتو ساکن است و در رشته هنر دانشگاه تورنتو در مقطع دکترا تحصیل می کند، به عهده داشت.
آیدا مفتاحی ضمن ابراز خوشحالی از اینکه سالها شاگرد خانم کابلی بوده و امروز او را در کنار خود می بیند، از او دعوت کرد تا برای حاضران در سالن در مورد وضعیت رقص در ایران سخن بگوید.
فرزانه کابلی گفت: اول از همه باید بگویم که چرا این هنر را انتخاب کردم؟ به دلیل اینکه عاشقانه دوستش دارم و احساس می کنم در این هنر یک استعداد خارق العاده دارم و خدادادی است و احساس می کنم که این توانایی را در موسیقی یا نقاشی و چیزهای دیگر ندارم.
خود موسیقی به من می گوید که چگونه حرکت ها را طراحی کنم. وقتی که موسیقی را می شنوم مثل این است که با من حرف می زند.
کابلی در ادامه افزود: من از رقصهای محلی و فولکلور خودمان استفاده می کنم، در واقع به همان رقصهای اصیل ایرانی شکل می دهم. در واقع با اضافه کردن کمی حرکات کلاسیک به همان حرکات اورجینال و اصیل شکل می دهم و یک فرم جدید می سازم.
کابلی یادی از معلم خود کرد و گفت: در اینجا شایسته است که از استاد و معلم خوبم آقای رابرت اسم ببرم که در طول این مدت همیشه به من کمک کردند و توسط ایشان بود که من همه این رقصها را یاد گرفتم به طوری که جزیی از من شدند.
کابلی در توضیح یکی از رقص ها گفت: من از حرکات برداشت برنج که در شمال ایران بوده، استفاده می کنم و کمی به آن شکل می دهم، یا رقص محلی کردی، لری، و غیره و در بعضی مواقع آنها را با هم ترکیب می کنم و حرکات کلاسیک به آن اضافه می کنم و یک رقص کلاسیک ایرانی درست می کنم و حاصل کار متفاوتی میشود با آن که در همه جای دنیا می بینید… من سعی می کنم با موسیقی هایی کار کنم که اصلا کسی فکر نمی کند که بشود با آن رقصید.
کابلی افزود: چندین بار هم کارهای زیبایی برای تئاتر انجام دادم. یکی از این کارها زنجیر زدن بود که من از زنجیرزنی در مراسم سوگواری الهام گرفتم و با موسیقی خاص و زنجیرزنی چنان چیزی درست شد که کسی باور نمی کرد.
کابلی با اشاره به یاری های همسرش در این خصوص گفت: من بیشترین کارهای زیبایم را برای تئاتر کار کردم و جا دارد از همسرم آقای هادی مرزبان نام ببرم که به من کمک کرد که این کارها را روی صحنه ببرم و چه زیبا این کارها روی صحنه رفت و اجرا شد.
کابلی در پایان ضمن اشاره به اینکه “موسیقی ها و سازهای ایران آنقدر غنی هستند که من از همه آنها استفاده می کنم” گفت: افتخار می کنم که آنها را به تمام مردم دنیا به قشنگترین شکل نشان دهم.
فرزانه کابلی از طرف Toronto Initiatives for Iranian Studies به کانادا دعوت شده تا در هفتمین کنفرانس دو سالانه در مورد مطالعات ایران که از تاریخ 31 جولای تا سوم آگوست برگزار می شود سخنرانی کند.
گفتنی ست “رقصی چنین” که آمیزه ای ست از رقص های ملی و محلی ایران به طراحی و کارگردانی فرزانه کابلی در روزهای 8، 9 و 10 آگوست در سالن ایزابل بیدر تورنتو به اجرا درخواهد آمد